Mennonietenbuurt en Amstelhoek

De overzijde van de Amstel is Mijdrechts.Dat is altijd zo geweest.'Mijdrecht-aan-het-water', zoals de buurt aan de overkant heette ter onderscheiding van Mijdrecht-dorp, was een achteraf-buurt.Vanuit Thamen, De Kwakel, De Hoef en Mijdrecht was het al gauw een uurtje lopen om er te komen.In die buurt, aan het einde van de Mijdrechtse Zuwe, vestigden zich wederdópers of menisten.Zij voelden zich daar veilig.Als groep met een afwijkend geloof, namen zij niet volwaardig deel aan het leven in de samenleving.Dat wilden zij ook niet.Daarom wensten zij niet deel te nemen aan het bestuur van het gerecht.Liever betaalden zij een flink bedrag.Zo kochten zij zich in 1623 voor 33 gulden vrij van het schepenambt.Dat geld kwam ten goede aan de armen van het dorp.

Aan militaire dienst hadden de menisten eveneens een hekel.Toen de Fransen ons land in 1672 binnen vielen en alle weerbare mannen werden opgeroepen om verdedigingslinies te graven, hoefden de ingelote menisten niet te komen.Voor deze tolerantie moest wel betaald worden: tien stuivers per dag, of meer als dat nodig was, om de plaatsvervangers te bekostigen.

De menisten gaven de naam aan de buurt.Terecht, tenminste tot 1800.Want toen waren er in feite geen meer woonachtig.Om allerlei redenen vertrokken zij.In 1774 bood een hunner zijn huis en erf aan de roomse kerkmeesters te koop aan.Het liefst had het kerkbestuur in de Mennonietenbuurt een huis ingericht als kerk, maar dat ging mede wegens tegenwerping van de protestanten niet door.In 1805 verkochten de doopsgezinden hun kerk en land in de Mennonietenbuurt.

In 1881 werd in de 'Buurt' de christelijke lagere school gebouwd.De openbare school, in 1862 gebouwd en geheel openbaar geworden, voldeed niet in de ogen van veel protestanten.'Openbaar' was het synoniem van goddeloos.Dankzij het feit dat een zekere Zuidervaart grond had aangekocht kwam hun school in de Buurt, met als gevolg dat heel veel Uithoornse kinderen elke dag de brug over moesten.Een reis met gevaren, niet alleen door het toenemende verkeer, maar ook door de klappen die je kon krijgen van rooms-katholieke jongens uit de Buurt die op weg waren naar hun school in de Schans.

Uiteindelijk werd de school in de Mennonietenbuurt te 'zwaar', te gereformeerd van karakter.Vele hervormden wilden een eigen school en deze werd in 1932 vlakbij de Thamerkerk aan de huidige Van Seumerenlaan gebouwd.

Op beide oevers van de Amstel stonden vroeger vele buitens.Fraaie huizen met mooie namen: 'Vredenlust" 'Suydwaterland', 'Bijgeval', 'Ruimzicht', 'Amstelmond', 'Terschelling', 'Altena'.Ze zijn allemaal verdwenen. Jammer, want twee eeuwen geleden moet dat alles een lust voor het oog zijn geweest.Niet voor niets sprak men van 'Amstels lustwarande'.Op oude prenten is er nog iets van terug te vinden.

In 1667 bezat een zekere Pieter Reynier van der Schelling een huis en erf aan de Amstel schuin tegenover de 'Rode Paal'.In het begin van de achttiende eeuw woonde een familie Anderson-d'Amour op het huis 'Terschelling'.Dit was intussen een aanzienlijk buiten geworden.Diverse kunstenaars hebben het getekend of op de etsplaat gezet.Cornelis Pronk schreef onder zijn tekening 'del. ad viv. 1733', dat wil zeggen dat hij het persoonlijk bekeken en ter plaatse uitgetekend heeft.'Terschelling' werd omringd door een gracht en had een zogenaamde Engelse tuin: gazons, slingerpaden en een bruggetje over een slingerend slootje.

Nu nog is de plaats van dit buiten terug te vinden in het landschap.Gaande vanaf de brug, door Amstelhoek langs de Oostzijde van de Amstel, komt men uit bij een gemaal.Dit staat samen met een paar huizen op een uitspringend vierkant stuk grond.Eromheen ligt de polder, vele meters lager.

Dichter bij de Uithoornse brug stond ooit 'Amstelmond'.In het begin van de achttiende eeuw woonde er een adellijke familie, in 1792 kocht de oud-gouverneur van Suriname, Mr. Johan Gerard Wichers, dit buiten met zijn boomgaard, 'schuurloots', schuitenhuis, theekoepel, tuin en erf.Ernaast stond een leerlooierij, 'De Stolp', die er ook bij hoorde.Ook 'Amstelmond' is oud: op de hoge oever van een oeroude stroom die daar in de Amstel uitkwam moet in het grijze verleden een hoeve gestaan hebben, die later uitgroeide tot deze lustplaats.

Van andere huizen en gebouwen is eigenlijk niets bekend.Er stond een herberg met kolfbaan en er waren molens, maar voor het overige was Amstelhoek een stille buurt.